با رواج هرچه بیشتر سولهها در صنایع مختلف و ورود فناوریهای جدید به صنعت ساخت سوله، هزینه مصالح و مواد اولیه مثل آهن و تاثیر بار وارده بر بستر و اهمیت آن در زلزله، ساخت سوله خرپایی بیش از پیش فراگیر شدند و روزبهروز درخواستهای بیشتری برای ساخت آن با کاربردهای مختلف مطرح میشود. در ساخت سوله خرپایی از جدیدترین دانش علم مهندسی استفاده می شود. این سوله ها با حذف ستون میانی، امکان ساخت سوله هایی با دهانه بسیار عریض را دارند.
سولههای خرپایی که با نام سولههای سبک نیز شناخته میشوند، از متداولترین فرمهای سوله به شمار میروند و به دو صورت ساده و مرکب ساخته میشوند. این نوع سازه در برابر بارهای وارده مقاومت بسیاری دارد و با توجه به مزایایی که ارائه میدهد، اقتصادی است.
خرپا در واقع مجموعهای از میلهها یا پروفیلهای جوشخورده یا پیچومهرهشده و متصل به هم است و با تشکیل شبکههای مثلثی، تحمل بسیار خوبی در برابر نیروهای کششی و فشاری نشان میدهد. از این نوع سازهها معمولا برای پوشاندن سقفهایی با دهانه وسیع، یا پلها استفاده میشود. بهدلیل ماهیت فرم سازه خرپایی، افزایش فاصله بین یالهای بالا و پایین، لنگرپذیری را بیشتر میکند.
نکته مهم در ساخت سوله خرپایی، محاسبه مقاومت آن برای شرایط جغرافیایی متفاوت است. این سوله ها وزن سبکی دارند و به نسبت وزن کمی که دارند مقاومت آنها بالاست. اما برای ساخت سوله باید حداکثر میزان بار وارده در یک منطقه محاسبه و در ساخت سوله مورد توجه قرار گیرد.
انواع سوله خرپایی
سوله خرپایی دو نوع است. ساده و مرکب. اما از لحاظ ظاهری به شکل های مختلفی از جمله:
· قوس موازی
· تک تیرک
· هاو
· چتری
· پرات
· عصایی
· قیچی
· چهارگوش
موارد استفاده از سوله خرپایی:
· بیمارستان صحرایی
· سالن نمایش و کنسرت
· کارگاه، کارخانه و تعمیرگاه
· استادیوم
· نمایشگاه و تئاتر
· سالن خط تولید
· انبار
· گاوداری، مرغداری و سالن های پرورش قارچ
· سالن ورزشی
· مراکز تفریحی
· مقرهای نظامی
این سوله ها را بهتر است برای سازه های با دهانه کمتر از 18 متر استفاده نکنید و ساخت سوله تا دهانه 100 متر با این روش به راحتی امکان پذیر است. علی رقم مزایای بیشمار این سوله ها اما فرآیند ساخت انها کمی سخت تر از انواع تیر ورقی است و باید توسط سازنده های با تجربه ساخته شود.
در ایران بیشتر سازه هایی که در کناره جاده ها و شهرک های صنعتی به چشم میخورد از نوع تیر ورقی است. دلیل آن این است که تعداد بسیار زیادی از این سوله ها در دهه های قبل ساخته شده و به همین دلیل تعدد این سوله های سنگین و کم مقاومت در ایران بیشتر است.